Aleksander Widera

Lekarz zakładowy Towarzystwa Kopalń i Zakładów Hutniczych Sosnowieckich, pierwowzór postaci doktora Tomasza Judyma, bohatera powieści "Ludzie bezdomni" Stefana Żeromskiego.

Zmarł 29.05.1901r. Spoczywa na cmentarzu w Sosnowcu - Zagórze. Urodził się najpewniej w Piotrkowie jako syn Seweryna i Julianny z domu Lipińska, w rodzinie urzędniczej - ojciec był prawnikiem.

Medycynę studiował w Wiedniu. Jego rodzice zmarli stosunkowo wcześnie - ojciec na chorobę serca, a matka na gruźlicę, podobnie jak i siostra. Przez około rok pracował w Warszawie, po czym przeniósł się z drugą, młodszą siostrą do Zagłębia i zamieszkał w Zagórzu. Został lekarzem Sosnowickiego Towarzystwa obejmując posadę lekarza zakładowego w kilku jego zakładach, a jego ambulatorium znajdowało się na Niwce. W opinii współczesnych, był lekarzem z powołania, poza pracownikami zakładów Towarzystwa leczył także ich rodziny i biednych.

W 1897 r. towarzyszył Stefanowi Żeromskiemu podczas jego wizyty w Zagłębiu, oprowadzał go po zakładach przemysłowych, gościł w swoim ambulatorium na Niwce, odwiedzał z nim nędzne mieszkania robotnikó;w. Na podstawie doświadczeń z tej podróży Stefan Żeromski napisał w "Ludziach bezdomnych": "... pomoc lekarska odbywa się w sposób zupełnie pocztowy. W dniu oznaczonym, lekarz mający pod sobą osiem fabryk, jedzie z miejsca na miejsce... ".

Jakże jest to zbieżne ze wspomnieniami dra Neufelda w Sosnowcu na początku naszego wieku. Literacki dr Judym, identyfikowany przez społeczeństwo jako dr Aleksander Widera, pokazywał autorowi "Ludzi bezdomnych" -" wynaturzone okazy gatunku ludzkiego, przedwcześni starcy z obliczami trupów i wzrokiem, który woła o pomstę do nieba ".

Dr A. Widera mieszkał w Zagórzu wraz ze swoją siostrą Janiną cierpiącą na nieuleczalną wówczas gruźlicę płuc, sam z resztą na nią chorował. Siostra zmarła w 1897 r., a on odszedł z tego świata 29 maja 1901 r. w wieku 35 lat. Zmarł w Dąbrowie, pochowany w Zagórzu przy swojej siostrze.

Ciekawym jest fakt, że akt zgonu spisano dopiero w 1905 r., najpewniej wówczas został postawiony okazały grobowiec z piaskowca z wysokim granitowym prostopadłościanem zwieńczonym krzyżem i kolumnami w narożnikach grobowca - obecnie zniszczone. Na granicie widnieje napis: "Aleksander Widera lekarz Zakładu Towarzystwa Sosnowickiego, zmarł 29 maja 1901, lat 35 ", poniżej: "Janina Widera zmarła 1897, lat 19".

Przed paru laty ręce wandali zrzuciły ciężki krzyż powodując pęknięcie okazałej płyty piaskowca, jeszcze inne ręce zniszczyły cztery kolumny z piaskowca wstawione w narożnikach. Dzięki proboszczowi zagórskiej parafii pw. św. Joachima, ks. kan. Stanisławowi Kocotowi i inż. Jerzemu Bielskiemu oraz zabiegom Zarządu Sosnowieckiego Koła Polskiego Towarzystwa Lekarskiego dokonano renowacji grobowca "Zagłębiowskiego dra Judyma".

W 1997 r. na grobowcu umieszczono napis: o "Dobro człowieka największym dobrem, drowi Judymowi - i pamięci potomnych - Sosnowieckie Koło Polskiego Towarzystwa Lekarskiego w 90-lecie powstania Towarzystwa Lekarskiego Zagłębia Dąbrowskiego, 1997."

Opracował E. Kocot. Źródła: archiwum kościoła parafialnego w . Zagórzu; Jan Ziemba - Dojrzewanie, KAW, Katowice 1986; notatki prasowe; Pamiętnik BO-letniej działalności Towarzystwa Lekarskiego Zagłębia Dąbrowskiego; list pp. Wiesława Gęborka i Zbigniewa Wilczka do redakcji Dziennika Zachodniego z dn. 31. VIll.1993 r. Aleksandrowie, w parafii Służewo, w powiecie nieszawskim, Guberni Warszawskiej Źródło: Emilian Kocot "Lekarze Zagłębia Dąbrowskiego - Wstęp do słownika biograficznego (zamieszczone na Wiki Zagłębie za zgodą autora)